ANKARA- Altı muhalefet partisinin, ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ çerçevesinde iktisat alanındaki stratejilerin belirlenmesi emeliyle oluşturduğu ‘Kurumsal Islahatlar Komisyonu’ ortak açıklama yaptı.
Altılı masanın hazırladığı rapora nazaran “iktidara gelindiğinde” atılacak birinci adım, Türkiye’de açığa çıkan ekonomik tabloyu belirlemesi hedefiyle, “Durum ve Hasar Tespit Komitesi” oluşturmak olacak. Merkez Bankası’nın yapısının güçlendirilmesi ve uygulamalarında değişiklikler, Ekonomik ve Toplumsal Konsey’e fonksiyonellik kazandırılması üzere adımları açıklayan altılı masa, ‘Strateji ve Planlama Teşkilatı’nın oluşturulacağını da vurguladı.
‘İŞİN ÖZÜ DÜNYA BEŞTEN BÜYÜKTÜR’ DİYENLERE ‘TÜRKİYE DE BİRDEN BÜYÜKTÜR DİYE SESLENMEK’
CHP İktisat Siyasetleri ve Patron Örgütlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, DEVA Partisi İktisat ve Finans Siyasetleri Lideri İbrahim Çanakcı, Demokrat Parti Ekonomik İşler Lideri Bülent Şahinalp, Gelecek Partisi Siyaset İzleme Heyeti Lideri Feridun Alım, YETERLİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz ve Saadet Partisi Ekonomik İşler Lideri Sabri Tekir’den oluşan Kurumsal Islahatlar Kurulu, yaptıkları çalışmaları Ankara’da bir otelde düzenledikleri toplantıda duyurdu.
Gelecek Partisi Siyaset İzleme Heyeti Lideri Feridun Alım, partisinin mesken sahipliğinde çalışmalarını yürüten komitenin tam mutabakatla raporunu hazırladığını belirtti. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesinin akabinde bilhassa iktisat alanında liyakatın, güvenilirliğin yok edildiğini belirten Alım, “Hedefimiz ekonomiyi içinde bulunduğu ağır buhrandan çıkarmaktır. Bütün bu çalışmalarımızın ve bundan sonra yapılacak çalışmaların özü, ‘dünya beşten büyüktür’ diyenlere ‘Türkiye de birden büyüktür’ diye seslenmektir. Halkımızaysa yandaşlarla değil paydaşlarla çalışacağımızın taahhüdüdür.”
‘RAPOR, CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNİN YANLIŞLIĞINI TÜM ÇIPKALIĞIYLA ORTAYA KOYDU’
Saadet Partisi Ekonomik İşler Lideri Sabri Tekir raporun kısa özetini açıkladı. “Dört yıldır deneyim etiğimiz Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin modelinin yanlışlığını, eksikliğini tüm çıplaklığıyla raporumuz ortaya koymuştur” diyen Tekir, raporun toplumun tüm kesitlerini kapsayacak formda hazırlandığını, kurumların bağımsızca faaliyetlerini yürütebilmesi için yapılanmalarının ele alındığını söyledi. Tekir, “Usulsüz ve keyfi uygulamalar nedeniyle” meydana gelen kamusal ziyan ve risklerin, sağlıklı bilgilerin süratle tespit ederek raporlanacağını da söz etti.
İLK İŞ ‘DURUM VE HASAR TESPİT KOMİTESİ OLUŞTURMAK’
CHP İktisat Siyasetleri ve Patron Örgütlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, “Kamu Maliyesindeki Gerçek Durumun Ve Geleceğe Yönelik Yükümlülüklerin Tespiti” başlıklı rapor kısmını sundu.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçtikten sonra, her alanda kuralsız, keyfi, saydam olmayan uygulamaların arttığını belirten Öztrak, “Devletin esaslı kurumları tahrip olmuş, liyakat sahibi, deneyimli bürokratlar tasfiye edilmiş, kritik makamlara, hükümete sadakati temel alan, ehliyetsiz atamalar yapılmıştır” dedi.
Toplumun süratle fakirleştiğini, iktisatta ağır buhranın yaşandığını, döviz kriziyle karşı karşıya kalındığını belirten Öztrak, “Altılı Masa olarak, mevcut hükümetin iktisatta neden olduğu yıkımın, bugün görünenden çok daha ağır olduğunu biliyoruz” dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İktidara gelir gelmez, birinci işimiz Cumhurbaşkanına bağlı, seçkin, liyakatli ve tecrübeli kontrol çalışanı ve uzmanlardan, bir Durum ve Hasar Tespit Komitesi oluşturmak olacaktır. Komite kurumlardan bilgi ve bilgi temini noktasında tam yetkiyle donatılacaktır. Durum ve Hasar Tespit Komitesi, bilgi kalitesiyle ilgili sıkıntıları, kamu ziyanlarını, riskleri ve açık-gizli tüm yükümlülükleri süratle Cumhurbaşkanı’na raporlayacaktır. Strateji ve Planlama Teşkilatı başta olmak üzere ilgili kurumlar bu hakikat ve sağlıklı datalar ve tespitler çerçevesinde gerekli adımları atacaklardır. Komitenin araştırmaları sırasında belirlenen usulsüzlükler ve mevzuata alışılmamış durumlar yolsuzlukları araştırmak ve soruşturmakla görevlendirilecek Devlet Denetleme Şurasının, TBMM Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu’nun ve Sayıştay’ın çalışmalarına değerli girdi sağlayacaktır. Türkiye, kuralsızlık yerine kuralın, keyfilik yerine hesap verebilirliğin hakim olacağı yeni bir periyodun şafağındadır. “
EKONOMİK VE TOPLUMSAL KONSEY’E FONKSİYONELLİK KAZANDIRILACAK
Demokrat Parti Ekonomik İşler Lideri Bülent Şahinalp Altılı Masanın, “Ekonomik ve Toplumsal Konsey’e Fonksiyonellik Kazandırılması” kararını açıkladı. Buna nazaran altılı masanın kurmayları iktidara gelir gelmez ‘Ekonomik ve Toplumsal Konseyi’ (ESK) çabucak toplayacaklarını taahhüt etti.
Konsey’in ülke meselelerini diyalog ve uzlaşma yoluyla ele alarak tüm kısımların ortak mefaatlerinin sağlanması, iş birliğinin kurumsallaştırılarak karar alma düzeneğine dahil edilmesi maksadıyla kurulduğunu belirten kurmaylar, ESK’nin her üç ayda bir toplanması kararı olmasına karşın 2009 yılına kadar 14 yılda yalnızca 19 sefer toplandığını, 2009 yılından sonra hiç toplanmadığını belirtti.
ESK’nin işlemez durumda olduğunu, iktidar durumunda bu yapının fonksiyonunun artırılacağını belirten altılı masa, kurul bileşenleri ve çalışma yapısına dair de çerçeve çizdi. Kurul Başkanı’nın geçiş devrinde Cumhurbaşkanı, parlamenter sisteme geçildiğinde ise Başbakan’ın başkanlık edeceği tabir edilirken kurulun üç lider yardımcısının olacağı belirtildi. Bu lider yardımcılarının ise birinin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu tarafından, ikincisinin Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu, Hak Emekçi Sendikaları Konfederasyonu ile Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu tarafından, üçüncüsünün ise Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu ile Türkiye Ziraat Odaları Birliği tarafından belirleneceği vurgulandı.
Başkan yardımcılarının bir yıl müddetle ve dönüşümlü olarak misyon yapacağını belirten altılı masa, kurulda ilgili bakanlar, müsteşarlar, liderler, personel, patron ve memur sendikaları konfederasyonunun liderleri, dernek liderleri, öğretim üyeleri, bayan, dernek ve dezavantajlı kümelerin temsilcileri ve cumhurbaşkanı- başbakan tarafından belirlenecek öbür kamu vazifelileri ile STK liderlerinden oluşacağı belirtildi.
Konseyin biri, bütçe başlamadan evvel olmak üzere altı ayda bir toplanacağını belirtilirken, hazırlanan raporların sonuncu kararları da içerecek formda tüm iştirakçi üniteler ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na iletileceği vurgulandı.
STRATEJİ VE PLANLAMA TEŞKİLATI KURULMASI
DEVA Partisi İktisat ve Finans Siyasetleri Lideri İbrahim Çanakcı, altılı masanın aldığı ‘Strateji ve Planlama Teşkilatı Kurulması’ başlıklı adımı kamuoyuna duyurdu. Dünya iktisadının belirsizliklerin, risk ve fırsatların ağır olduğu bir periyoda girdiğini belirten Çanakçı, “Ülkemizde bu periyodun gerekleriyle uyumlu stratejileri oluşturacak kurumsal bir yapıya şiddetle muhtaçlık duyulmaktadır” dedi.
“Ucube” olarak nitelenen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi sonrasında “günübirlik, hesapsız, bilgi ve tahlile dayanmayan, kurumlar ortası iş birliğinden uzak siyaset geliştirme ve karar alma yaklaşımının” yerine, kısa, orta ve uzun vadeli plan ve programlara dayalı, kurumlar ortası uyumu temel alan bir idare anlayışına geçilmesinin kıymetli olduğunu belirten Çanakçı Strateji ve Planlama Teşkilatı’nı acilen kurulacağını belirtti.
Teşkilatın, “küresel gelişmelerle bütünleşik olarak, tüm bölümleri kapsayacak bütüncül bir yaklaşımla, sürdürülebilir kalkınma amaçları ekseninde; ulusal, bölgesel ve sektörel bazda strateji, ıslahat, plan ve programlar” hazırlayacağını belirten Çanakçı, “Teşkilat, çalışmalarında akademi, STK ve özel kesitle yakın iş birliği içinde olacak, bunların birikim ve tecrübesinden daha fazla yararlanmak hedefiyle süreksiz ve daimi ihtisas komiteleri kuracaktır” dedi ve misyonları şu halde sıraladı:
“Makroekonomik, sektörel ve bölgesel bağlamda ekonomik ve toplumsal maksatları belirleme ve uygulamada hükümete danışmanlık yapmak. Uzun vadeli strateji, plan ve programları hazırlamak, izlemek ve sonuçlarını pahalandırmak. Karar alma süreçlerinde tutarlılığı sağlayacak bir model altyapısını oluşturmak suretiyle karar alıcılar için sürdürülebilir maksatları içeren seçenekleri geliştirmek, orta ve uzun vadeli perspektifle kamu, özel kesim, sivil toplum kuruluşları ve akademi ile yakın iş birliği ve uyum içinde kurumsal ve yapısal dönüşümü sağlayacak ıslahat tekliflerini geliştirmek. Kamu kurumlarının stratejik planlarının tarz ve asıllarını belirleyerek plan ve programlarda belirlenen gayelere uygunluğunu denetim edecek merkezi ahenkleştirme işlevini yerine getirmek.”
KAMU KURULUŞLARI ORTASINDAKİ KORDİNASYON
DEVA Partili Çanakçı, Yüksek Planlama ve Uyum Kurulu’nun oluşturulacağını, kamu kuruluşları ortasındaki uyum ve ilgili paydaşların kurumsal bir yapıda karar süreçlerine iştiraki YPK vasıtasıyla sağlanacağını söyledi. Çanakçı YPK’nın yürüteceği faaliyetlere ait ise şunları kaydetti:
“Makroekonomik, finansal, sektörel ve teşvik siyasetlerinin ana temelleri YPK’da görüşülür. Bu alanlardaki düzenlemeler YPK’ya ilgili ünitelerce hazırlanmış tesir tahlilleri ile birlikte gönderilir. YPK’da onaylanmamış taslaklar TBMM’ye sevk edilemez yahut uygulamaya konulamaz. Kamu yatırımlarının sektörel dağılımının belirlenmesi, makul bir fiyatın üzerindeki kamu yatırımları YPK tarafından karara bağlanır. Büyük ölçekli, iktisadın rekabet gücünü artıracak, dışa bağımlılığı azaltacak, yüksek sermaye gerektiren imalat dalı yatırımları başta olmak üzere devletin katkısıyla gerçekleştirilecek projelere yönelik iş ve iş birliği modelleri ile kamu-özel iş birliği yatırımları lakin YPK kararı/onayı ile uygulamaya konulabilir.”
MERKEZ BANKASININ YAPISINDA DEĞİŞİKLİK: ŞEFFAFLIK TEMEL OLACAK
İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz, altılı masanın çalışma başlıklarından bir oburu olan “Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın Kurumsal Yapısının Güçlendirilmesi ve Bağımsızlığının Teminat Altın Alınması” başlığını açıkladı.
Fiyat istikrarı ve finansal istikrarı sağlamak sağlıklı ve sürdürülebilir bir büyüme ve kalkınmanın temel yapı taşları ortasında olduğunu belirten Yılmaz, “Enflasyonun kalıcı olarak düşük tek haneli bedellere indirilebilmesi için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) hükümetle birlikte belirlediği enflasyon maksadı ve kur rejimi çerçevesinde elindeki araçları bağımsız formda kullanan ve karar alan prestijli ve tesirli bir kurum olması büyük kıymet taşımaktadır” dedi.
Bu doğrultuda TCMB’nin, temel vazifesi olan fiyat istikrarına odaklanacağını, finansal istikrara da katkı yapacak halde faaliyetlerini yürüteceğini, Merkez Bankası’na fiyat ve finansal istikrar dışında sorumluluklar yüklenmeyeceğini belirten Yılmaz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Merkez Bankası’nın temel vazifelerini, araç bağımsızlığını ve üst seviye atamalarını ilgilendiren yasal değişiklikler TBMM’de nitelikli çoğunlukla gerçekleştirilecektir. Lider ve üst seviye idarenin atanma süreçleri şeffaflık, ehliyet, liyakat ve ortak aklı temel alan bir yerde tekrar tasarlanacak, Lider, Lider Yardımcıları ve Para Siyaseti Şurası (PPK) üyeleri beş yıllık mühlet için atanacaktır. Lider, Bakanlar Heyeti Kararıyla, Lider Yardımları ise Liderin teklifi üzerine üçlü kararname ile atanacaklardır. Lider atanmadan evvel Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kamuoyuna açık bir değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Lider ve PPK üyeleri en fazla iki kere atanabileceklerdir. Merkez Bankası Kanunu’nda müddet tamamlanmadan misyondan almaya müsaade veren haller açıkça belirlenerek, Lider, Lider Yardımcısı ve Konsey üyelerinin TCMB Kanunu dışındaki bir düzenlemeye dayalı olarak vazifeden alınamaması temin edilecektir.”
MERKEZ BANKASI İDARESİNE ON YILLIK MESLEKSEL DENEYİM ŞARTI
“Başkan, Lider Yardımcıları ve PPK üyelerinin atamalarında; dört yıllık eğitim veren fakültelerin iktisat, maliye, işletme, bankacılık ve finans kısımlarını bitirmiş olma yahut bu kısımlarda en az lisans üstü düzeyde eğitim görme ve taban on yıllık mesleksel deneyime sahip olma koşulu aranacaktır. Banka Meclisi belirlenirken üyelerin; finans, sanayi, ticaret ve tarım bölümlerinin dinamiklerine hakimiyetleri ortasında istikrar gözetilecektir. Banka Meclisi ve PPK üyeleri, üniversitelerin talep etmesi durumunda rastgele bir fiyat ve ödeme almadan ders verme haricinde bankadaki misyonları dışında hiçbir işle iştigal etmeyeceklerdir. TCMB’nin araç bağımsızlığının beraberinde getirdiği hesap verme yükümlülüğü toplumun tüm katmanlarını kapsayacak halde uygulanacak, karar alma süreçlerinin şeffaflığı artırılacaktır. “
‘MERKEZ BANKASI MEMLEKETLER ARASI REZERVLERİ 15 GÜNDE BİR AÇIKLAYACAK’
Enflasyon amacının tutturulamaması durumunda Merkez Bankası’nın TBMM Plan ve Bütçe Komitesine özel gündemle bilgi vermesinin sağlanacağını, milletlerarası rezervlerin şeffaf olmayan bir çerçevede satılmasının önüne geçileceğini, rezerv satışlarının on beş günlük dönemlerle kamuoyuna açıklanacağını belirten Yılmaz, “Kamuoyunda 128 Milyar Dolar olarak bilinen ve hala sürdürülen Merkez Bankası rezervlerinin şeffaf olmayan bir biçimde ve dolambaçlı yollarla satışına ait süreçler idari ve türel kontrole tabi tutulacak, tespit edilen kusur, usulsüzlük, yolsuzluk ve kamu ziyanının sonuna kadar takibi sağlanacaktır” dedi. Yılmaz Merkez Bankası’nın yapısına dair atılacak adımları şu biçimde sıraladı:
????Merkez Bankası bağımsızlığına müdahaleye ve yetki-sorumluluk çatışmasına yol açan, hiçbir fonksiyonelliği bulunmayan Fiyat İstikrarı Komitesi kaldırılacaktır.
????Finansal istikrarın makro seviyede daha faal bir biçimde gözetilebilmesi maksadıyla Finansal İstikrar Komitesinin kurumsal yapısı güçlendirilecek, Komite’nin tertipli toplanması temin edilerek, kararlar ayrıntılı biçimde kamuoyuna açıklanacaktır.
????TCMB ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ortasındaki uyumu daha da güçlendirecek, para ve kredi siyasetlerinin daha uyumlu bir biçimde yürütülmesini sağlayacak uygulamalar hayata geçirilecektir.
????Makro ihtiyati siyasetlerin asli fonksiyonu doğrultusunda mevcut riskleri azaltmaya ve risk birikimini önlemeye odaklanması sağlanacaktır. Ayrıyeten, enflasyonla çabayı desteklemek için maliye siyasetinin bileşimi, yönetilen fiyatlar, üretim yapısı, rekabet ve verimlilik üzere alanlarda gerekli yapısal düzenlemeler hayata geçirilecektir.
????Son devirde ayrılmak zorunda bırakılan liyakatli işçinin Bankaya tekrar kazandırılması için gerekli çalışmalar yapılacaktır. İşe alım kriterleri ve eğitim süreçlerinde yine yüksek standartlar getirilecektir.
????TCMB’nin merkezi başşehir Ankara’dadır. Bankanın Ankara’ya taşınma süreci mümkün olan en kısa müddette sağlanacaktır. Banka Kanununa ters biçimde Ankara dışına taşınma süreçleri ve bu süreçler sonrasında uğranılan kamu ziyanı idari ve türel kontrole tabi tutulacak ve ziyanlar ilgililerine rücu edilecektir.