Gülden Çoktan – Hızlı bina taraması yöntemi binayı direkt riskli yapı olarak kodlamayan fakat vatandaşlara yapının durumuyla ilgili fikir veren yol haritası olma özelliği taşıyor. İdari sürecin başlaması ve yıkım kararının çıkması durumunda ise vatandaşların 90 gün içerisinde binayı tahliye etmesi gerekiyor.
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) yapılarda ücretsiz olarak gerçekleştirdiği hızlı tarama yöntemine olan talep her geçen gün artıyor. Hızlı tarama ile bina tespiti projesinin amacı, 2000 yılı öncesi yapılan yapılarda ikinci kademe değerlendirme yöntemlerini kullanarak, mümkün olan en hızlı şekilde deprem risk durumlarını tespit ederek binanın ve bölgelerin durumunu ortaya koymak. Halk arasında kentsel dönüşüm olarak bilinen bu çalışma, genellikle yenilenmesi düşünülen binalarda yaptırılıyor. 6306 Sayılı Yasa kapsamında yapılan bu çalışmada binanın taşıyıcı sistem rölövesi çıkarılıyor, karot numuneleri alınarak beton basınç dayanımı, sıyırma yapılarak ve tahribatsız donatı görüntüleme cihazları kullanarak donatı özellikleri belirleniyor ve belirlenen malzeme özellikleri kullanılarak bina Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından oluşturulan modelleme programıyla modelleniyor.
Süreç başlıyor
Sadece ev sahipleri değil artık kiracılar da oturdukları yapıların dayanıklılığını analiz ettirebiliyor. Modelleme sonucu oluşturulan riskli yapı tespit raporu, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşümü (ARAAD) sistemi üzerinden ilgili belediye kontrolüne sunulup idari süreç başlatılıyor. Bu yöntemdeki çalışmalar Bakanlık tarafından verilen yetki ile yapılmakta olup yapının riskli yapı olarak tespit edilmesi durumunda yapının güçlendirilmesi veya yıkılması için idari süreç ilgili belediyeler tarafından başlatılıyor. Bu yöntemle yapının riskli olduğu tespit edilmesi durumunda yapının yeniden yapılması durumunda maliklere harç muafiyeti, kira yardımı, kredi desteği gibi imkanlar sunuluyor. İncelenen binalarda karot alma işlemi yapıya zarar vermiyor. Karot işlemi ülke genelinde geçerli olan yönetmeliklerde verilen sayılarda ve şekillerde alınmakta olup işlemin ardından yapısal tamirat İSTON tarafından gerçekleşiyor.
90 günde tahliye
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökçe, 2019 yılından beri hızlı bina taraması adı altında İstanbul Teknik Üniversitesi akademisyenleriyle birlikte bilimsel analiz çalışması yapıldığını belirterek, “PERA projesi diye de adlandırılan bu çalışma ülkemizdeki 6306 sayılı riskli yapıların belirlenmesine ilişkin mevzuattan bir önceki adım. Bizim mevzuatta tarif edilen riskli yapı analizimiz vatandaşa riskli yapının belirlenmesinden sonra 60+30 günlük bir süre tanınarak, 90 gün içerisinde yapının tahliyesi ve yıkımına ilişkin bir süreci tarif ediyor. Dolayısıyla 6306 Sayılı Yasa kapsamında başvuruda bulunan vatandaşlar riskli yapı rotasyonunu aldıktan sonra evlerini boşaltmak durumunda kalacakları için çoğunlukla bu başvuruda bulunmaktan imtina ediyor. Ancak hızlı bina taraması yöntemi bundan bir önceki adım olduğu için ve binayı direkt riskli yapı olarak kodlamadığından vatandaşlarımız açısından bir fikir veren, öğüt veren ve bundan sonraki aşamayı hem belediyelere hem vatandaşa yol gösteren harita olarak da önüne koyan bir içerik taşıyor” diye konuştu.
Gökçe, “Kiracılar da oturdukları yerden endişe edebilir. Önümüzdeki dönemde kiracılardan da başvuru alacağız” dedi.